Làng nón ngựa Phú Gia

Giữa nhịp sống hổi hả của thành thị, làng nón ngựa Phú Gia có tuổi đời gần 400 năm như một nốt nhạc yên bình lưu giữ những vẻ đẹp truyền thống của người Bình Định.

Dẫu cho mưa cho nắng, không bao giờ nề hà hạnh phúc của những nghệ nhân làng nón ngựa Phú Gia chính là được tiếp tục làm việc mỗi ngày để gìn giữ và tạo ra những chiếc nón ngựa độc đáo – sản phẩm đặc biệt đại diện cho những người con đất võ.

Làng nón ngựa Phú Gia là làng nghề rất độc đáo tại Việt Nam

1. Giới thiệu Nón ngựa Phú Gia – chiếc nón dành cho vua, quan ngày xưa

Nón ngựa Phú Gia là món hàng thủ công mỹ nghệ độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Bình Định. Chiếc nón được tạo nên từ bàn tay khéo léo, tài hoa của những người thợ thủ công gắn bó với nghề từ khi còn rất trẻ. Cầm trên tay chiếc nón này, ta có thể cảm nhận được một quãng lịch sử tái hiện với nhiều nét văn hóa trong đời sống xã hội Việt Nam xưa.

Sở dĩ gọi tên nón ngựa là vì chiếc nón có được sự dẻo dai, bền bỉ, thích hợp cho người đội khi cưỡi ngựa. Ngày xưa, những nghệ nhân ở đây làm ra chiếc nón này chủ yếu để phục vụ cho vua, quan đội khi ngồi trên lưng ngựa. Đặc biệt vào thời vua Quang Trung, nón ngựa Phú Gia đã gắn liền với đội quân thần tốc Tây Sơn.

Chiệc nón ngựa được làm thủ công rất công phu

Các họa tiết thêu trên nón ngựa cũng khác nhau, tương ứng với chức vụ, phẩm hàm của từng người đội. Sau này, hình ảnh các lý trưởng, chánh tổng ngồi trên lưng ngựa, đội nón ngựa bịt bạc trên các nẻo đường làng đã trở thành ký ức ở các làng quê Bình Định trước những năm 1945.

Mỗi chiếc nón ngựa nếu làm đủ các công đoạn sẽ có độ bền sử dụng 150 đến 200 năm. Hiện nhiều chiếc nón ngựa của 200 năm trước vẫn còn được lưu giữ tại thôn Phú Gia

Những chiếc nón ngựa khổng lồ

Nón ngựa Phú Gia được kết cấu rất đặc biệt, lại vô cùng bền chắc. Nón được kết thành 10 lớp, nguyên liệu làm nón là lá kè (lá cọ) mọc tự nhiên trong rừng núi Bình Định, ống giang (cật), rễ dứa. Lá kè làm nón không được quá già hoặc quá non, đem phơi nắng, phơi sương để lá vừa khô vừa có được độ mềm dẻo cần thiết, rễ dứa phải là loại rễ đã nằm trong lòng đất 2 – 3 năm, có độ bền chắc, đàn hồi tốt.

Chóp đồng trên nón ngựa

Có đến 10 công đoạn làm ra nón ngựa, từ tạo sườn cho đến thêu thuyền, kết lá… Hoa văn trên nón ngựa đa số là các hình ảnh mang đậm bản sắc người Việt như: Đám mây, long-ly-quy-phụng, hoa sen, bầu rượu…

Tùy vào chất lượng mà nón ngựa Phú Gia ngày nay có giá dao động từ 50.000 – 80.000 đồng/chiếc, nón làm theo nguyên mẫu truyền thống có giá 300.000 – 400.000 đồng/chiếc

2. Làng nón ngựa Phú Gia – Làng nghề truyền thống Bình Định nổi bật nhất

Đến Bình Định, du khách không chỉ được đắm mình vào khung cảnh thiên nhiên xinh đẹp, khám phá nét đẹp văn hóa ngàn năm của các di tích Chămpa với các cụm tháp Chăm nổi tiếng, nghệ thuật Tuồng, bài Chòi, thưởng thức những tiết mục võ cổ truyền độc đáo, mà còn có dịp ghé thăm và trải nghiệm một cuộc sống dân dã, bình dị của những làng nghề truyền thống Bình Định lâu đời nổi tiếng với vô số sản phẩm độc đáo, giàu hàm lượng văn hóa như: Làng nghệ Rượu Bàu Đá, Làng Bún An Thái, Làng nghề Tiện Nhơn Hậu… Và Làng nón ngựa Phú Gia là một làng nghề cực kỳ nổi tiếng tại miền đất Võ này.

Làng nón ngựa là làng nghề biểu trưng của miền đất võ Bình Định

Làng nghề nón ngựa Phú Gia đã được UBND tỉnh Bình Định công nhận là làng nghề truyền thống, đạt danh hiệu Làng nghề tiêu biểu Việt Nam và được chọn xây dựng mô hình Làng văn hóa – du lịch các dân tộc Việt Nam

Làng nón ngựa Phú Gia hiện nay có khoảng hơn 200 người sống bằng nghề làm nón. Theo nhiều nghệ nhân trong làng, vì người mua chủ yếu là khách du lịch để về làm kỷ niệm nên ngoài những chiếc nón ngựa truyền thống, làng nghề Phú Gia ngày nay còn chế tác ra nhiều loại nón cách tân hơn.

Nghệ nhân Đỗ Văn Lan với kinh nghiệm hơn 55 năm làm nón

Về nơi đây, du khách sẽ chứng kiến cảnh nhộn nhịp, đầm ấm của người dân. Cứ hai, ba nhà tập trung lại với nhau, từ các bác, các chị phải đeo kính, tựa cột, đến các em học sinh tuổi 15, 17 đều vui vẻ trò chuyện trong tiếng thì thụp của mũi kim chằm nón. Ở đây, trẻ em 10 tuổi là đã được nhắc việc học làm nón, 15 tuổi đã ra thợ lành nghề. Ngoài giờ học, nhiều em ngồi chăm chỉ chằm nón, phụ giúp kinh tế gia đình.

Trẻ em cũng biết làm nón để phụ gia đình

3. Làng nón ngựa Phú Gia ở đâu?

Làng nón ngựa Phú Gia thuộc Thôn Phú Gia, Xã Cát Tường, Huyện Phù Cát, Tỉnh Bình Định cách Quy Nhơn khoảng 45km về hướng Bắc, với hơn 400 hộ tham gia sản xuất. Nghề làm nón ở Phú Gia đã có từ rất lâu và được lưu giữ cho đến tận bây giờ.

Nét đẹp chân chất tại Làng nón ngựa Phú Gia

Cơ sở nổi tiếng nhất Làng nón ngựa Phú Gia

4. Hướng dẫn đường đi đến Làng nón ngựa Phú Gia từ Quy Nhơn

Từ thành phố Quy Nhơn, bạn đi theo hướng Quốc lộ 19 đến DT 638. Sau đó đi thẳng đến ngã tư Sân bay Phù Cát. Bạn rẽ phải đến DT 635 rẽ trái là đến Làng nón ngựa Phú Gia

Nếu khó nhớ quá, bạn có thể đi theo Google Map bên dưới nhé:

5. Giá vé và giờ hoạt động Làng nón ngựa Phú Gia

Giá vé: Miễn phí

Giờ hoạt động: 24/7

**Lưu ý: Bạn hãy liên hệ trước để có chuyến tham quan trọn vẹn nhé

6. Những điểm độc đáo của Làng nón ngựa Phú Gia

6.1. Từ những chiếc nón ngựa kỳ công, độc đáo

Mỗi một chiếc nón ngựa tại đây đều được thực hiện với sự tỉ mẩn và khéo léo từ các nghệ nhân lành nghề tại đây. Làm nón ngựa rất lắm công phu phải trải qua 3 công đoạn. Đó là làm mê sườn, đan sườn mê và chằm nón. Mỗi công đoạn có một thôn, một xóm làm riêng theo hình thức chuyên môn hóa. Còn với riêng Phú Gia chủ yếu là mua sườn mê về làm ra nón thành phẩm.

Làm nón ngựa rất lắm công phu phải trải qua 3 công đoạn. Đó là làm mê sườn, đan sườn mê và chằm nón. Mỗi công đoạn có một thôn, một xóm làm riêng theo hình thức chuyên môn hóa

Mê sườn được chẻ nhỏ ra như những cây tăm và chuốt nhẵn đều, tiếp đến là đan mê. Bước tiếp theo là đặt mê sườn lên khung nón và cuối cùng là đặt lá cọ lên trên mê sườn, tiến hành chằm nón. Bên trong nón được thêu nhiều hình ảnh, hoạt tiết trang trí bắt mắt như: các loại hoa hay hình ảnh rồng phượng. Điều đặc biệt hơn đó là thường việc thêu sẽ do những nghệ nhận lớn tuổi, lành nghề thực hiện.

Bên trong nón được thêu nhiều hình ảnh, hoạt tiết trang trí bắt mắt như: các loại hoa hay hình ảnh rồng phượng – Ảnh: Quy Nhơn Tourist

6.2. Đến những món quà lưu niệm đậm nét con người đất võ

Tại làng nón ngựa Phú gia sẽ có 2 loại nón: Chiếc nón bình thường thì chóp nón để trần, trên đỉnh có một chùm chỉ ngũ sắc phất phơ như bông hoa, những chiếc nón này có giá tương đổi rẻ từ 40.000 – 50.000. Chiếc nón làm theo nguyên mẫu truyền thống này có giá từ 300.000 – 500.000 đồng/chiếc và có thể có giá hơn, tùy kích cỡ và các kiểu hoa văn.

Tại làng nón ngựa Phú gia sẽ có 2 loại nón: chiếc nón bình thường & nón ngựa – Ảnh: Quy Nhơn Tourist

Đối với loại nón ngựa làm bắt mắt hơn thì trên đỉnh nón được gắn chụp bạc hoặc đồi mồi có chạm trổ long, lân, quy, phụng. Quai nón được làm bằng những dải lụa đỏ hoặc xanh, chỗ dưới cằm có chỏm tua. Những chiếc nón ngựa thế này rất được du khách ưa thích bởi sự độc đáo và độ bền của nón. Ngoài sử dụng để bán và xuất khẩu, ở làng Phú Gia nón ngựa là một trong những vật phẩm không thể thiếu vào những ngày cưới hỏi khi đó trong ngày này chú rể sẽ đội chiếc nón ngựa này để đi rước dâu về nhà như một nét văn hóa của nơi đây.

Những chiếc nón ngựa thế này rất được du khách ưa thích bởi sự độc đáo và độ bền của nón

6.3. Đời sống bình dị của nghệ nhân nơi đây

Khi đến với làng nghề bạn sẽ có cơ hội được tham quan và tận mắt được xem những nghệ nhân và những người sống tại Phú Gia thực hiện những chiếc nón ngựa này. Ở đây ai cũng được dạy làm nghề từ khi còn rất nhỏ tuổi, nên đừng quá bất ngờ khi bạn thấy ai ai ở đây cũng thoăn thoắt tay nghề làm nón từ những cô chú lớn tuổi đến các bạn nhỏ nhé!

Ở đây ai cũng được dạy làm nghề từ khi còn rất nhỏ tuổi, nên đừng quá bất ngờ khi bạn thấy ai ai ở đây cũng thoăn thoắt tay nghề làm nón từ những cô chú lớn tuổi đến các bạn nhỏ nhé

Ngoài ra, bạn còn có thể mua cho mình những chiếc nón ngựa xinh xắn và có thể lựa chọn dây quai nón để tạo điểm khác biệt cho chiếc nón của mình.

Nếu bạn đã quen với những chuyến đi chơi sôi nổi, náo nhiệt thì mình tin rằng chuyến đi đến làng nón ngựa Phú Gia sẽ là một trải nghiệm khác, một chuyến đi bình yên và cực kì dễ chịu đó.

Tuy nhiên, bạn cũng lưu ý là tránh làm ồn hay ảnh hưởng đến thời gian làm việc và quá trình làm nón của các nghệ nhân tại làng nghề này nha

7. Tour tham quan Làng nón ngựa Phú Gia

Đây là một trong những chương trình Daily Tour Quy Nhơn khám phá lịch sử văn hóa Bình Định được rất nhiều du khách quan tâm và tìm hiểu sau Tour Tây Sơn – Hầm Hô 1 ngày. Chương trình Tour làng nghề Bình Định 1 ngày là trải nghiệm đáng nhớ không thể bỏ qua của du khách phương xa đặc biệt là khám phá nét đẹp truyền thống lâu đời tại Làng nón ngựa Phú Gia.

Du khách check in Làng nón ngựa Phú Gia. Ảnh: Quy Nhơn Tourist

Lịch trình chi tiết:

Sáng: Xe và hướng dẫn viên đón tại Quy Nhơn đến An Nhơn tham quan các làng nghề nổi tiếng, tiêu biểu của Bình Định như: Làng nón ngựa Phú Gia, làng rèn Tây Phương Danh, làng tiện gỗ mỹ nghệ Nhơn Hậu, làng bún An Thái, làng rượu Bàu Đá

Trưa: Ăn trưa đặc sản gà sữa bánh ướt nổi tiếng tại An Nhơn

Chiều: Tham quan Thành Hoàng Đế, Tháp Cánh Tiên, Chùa Thập Tháp Bình Định, Chùa Thiên Hưng (Nếu còn thời gian)

Các công ty tổ chức Tour tham quan Làng nón ngựa Phú Gia từ Quy Nhơn uy tín:

Quy Nhơn Tourist, Quy Nhơn Go Travel, Quy Nhơn Trip

Check in Làng nghề nón ngựa Phú Gia. Ảnh: Quy Nhơn Tourist

8. Một số lưu ý khi đến Làng nón ngựa Phú Gia

Nón ngựa Phú Gia là một làng nghề bình dị, yên bình của miền đất võ Bình Định. Vị thế, khi đến đây Quý khách lưu ý một số vấn đề như sau:

+ Ăn mặc lịch sự, mang nét đẹp truyền thống văn hóa Việt Nam

+ Tránh làm ồn hay ảnh hưởng đến thời gian làm việc và quá trình làm nón của các nghệ nhân tại làng nghề

+ Xin phép trước khi cầm nón ngựa, chụp ảnh đặc biệt là những chiếc nón lâu đời, có giá trị lịch sử

9. Mua nón ngựa Phú Gia ở đâu?

Để mua nón ngựa Phú Gia, các bạn có thể tìm hiểu 3 địa chỉ sau để đảm bảo chất lượng cũng như giá trị của chiếc nón huyền thoại Bình Định này.

+ Mua ngay tại Làng nón ngựa Phú Gia: Tất nhiên, khi tham quan Làng Phú Gia, các bạn cũng có thể mua ngay nón ngựa tại các cơ sở làm nón để ủng hộ bà con nhé.

Bạn có thể mua ngay chiếc nón ngựa đặc sắc này ngay tại Làng nghề nhé

+ Mua tại Sân bay Phù Cát (Bình Định): Hiện nay, tại ngay cảng hàng không quốc tế Phù Cát đã có trưng bày các sản phẩm làng nghề truyền thống Bình Định nhằm tôn vinh các sản phẩm thủ công đặc sắc của người dân đất võ. Du khách có thể mua tại sân bay để làm quà lưu niệm hoặc dành tặng cho người thân, bạn bè chiếc nón độc đáo này nhé.

Nón ngựa Phú Gia được trưng bày tại sân bay Phù Cát

+ Tại các cửa hàng nón ngựa Phú Gia: Các bạn có thể mua Online hoặc đến trực tiếp cửa hàng để lựa chọn cho mình chiếc nón ưng ý nhất nhé.

Tham khảo cửa hàng tại đây: https://www.facebook.com/NNPGBD

Số điện thoại: 035 795 3579

Một số hình ảnh của khách hàng mua Nón ngựa Phú Gia Bình Định:

Check in FLC Quy Nhơn Resort

Chiếc nón độc đáo tôn vinh vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam

Nón ngựa Phú Gia trưng bày tại cửa hàng

Quy Nhơn Hotel đã review chi tiết kinh nghiệm tham quan Làng nón ngựa Phú Gia (Bình Định). Hãy xách balo lên và đi đến một trong những làng nghề truyền thống đặc sắc và lâu đời nhất tại miền đất võ.

Như Lan (Quy Nhơn Hotel)

Hãy Gọi Ngay 09777 85 199 (Hotline) để được Tư Vấn Trực Tiếp và nhận được NHIỀU CHƯƠNG TRÌNH ƯU ĐÃI chỉ có ở Quy Nhơn Hotel.