Chùa Bà Nước Mặn

Trong số những di tích kiến trúc tôn giáo ở Bình Định, Chùa Bà Nước Mặn được xem là một ngôi chùa có kiến trúc độc đáo và nổi tiếng linh thiêng. Nơi này lưu giữ những giá trị tinh thần đặc biệt với người dân địa phương và là nơi gắn với cảng thị Nước Mặn nổi tiếng một thời.

Chùa Bà Nước Mặn gắn với Cảng thị nước mặn nổi tiếng một thời

1. Nguồn gốc Chùa Bà Nước Mặn

Chùa Bà Nước Mặn thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, một nhân vật thần thoại thường cứu vớt tàu thuyền mắc nạn trên biển. Quy mô và những dấu tích gắn với cơ sở thờ tự này là một minh chứng sinh động về sự phát triển của cảng thị Nước Mặn (Tuy Phước) trong suốt gần 4 thế kỷ, từ thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XIX.

Chùa Bà nhìn từ bên ngoài

Vào khoảng thế kỷ XVI, XVII, nhiều người Hoa di cư đến Nước Mặn. Họ không những lập nên phố xá buôn bán sầm uất mà còn mang theo tín ngưỡng của mình, mà điển hình là thờ Quan Thánh và Thiên Hậu. Chùa Bà Nước Mặn được dựng lên vào giai đoạn này.

Chùa Bà Nước Mặn được UBND tỉnh công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh vào ngày 20.7.2010

2. Chùa Bà Nước Mặn ở đâu?

Chùa Bà tọa lạc tại thôn An Hoà, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, cách trung tâm thành phố Quy Nhơn khoảng 25km

Các bạn có thể tham khảo đường đi đến Chùa Bà từ Quy Nhơn tại Google Map dưới đây:

Cây Đa 16 nhánh – Một phần của nguồn gốc Đô thị nước Mặn, chữ Quốc ngữ mà chắc chắn bạn không thể bỏ qua

3. Giá vé và Giờ hoạt động

Giá vé hiện nay: Miễn phí

Giờ hoạt động:

Buổi sáng: Từ 07h30 đến 11h30

Buổi chiều: 14h00 đến 17h30

4. Kiến trúc đốc đáo của Chùa Bà Nước Mặn

Chùa Bà có kiến trúc theo kiểu chữ Nhất. Chùa quay mặt về hướng Nam, bên cạnh sông Cầu Ngói, một chi nhánh của sông Cây Da. Phía trước chùa có một hồ nhỏ, sau hồ là bức bình phong án ngữ trước cửa chính vào chùa. Mặt trước của bình phong trang trí hình Long Mã, bát quái, theo tích “ Long Mã hà đồ” trong Phật giáo; mặt trong trang trí hình chim phượng, một trong “Tứ linh” hay được thờ trong các đình chùa.

Kiến trúc độc đáo tại Chùa Bà nước mặn

Kiến trúc của chùa được xây dựng theo lối Nam Hoa, mái cong hình thuyền, đỉnh trang trí hình lưỡng long triều nguyệt, hai đầu đốc trang trí hình chim phượng, riềm mái trang trí hoa văn theo lối ghép mảnh men sứ các loại. Phía trước chùa thiết kế 3 cổng Tam quan kiểu vòm cuốn, phía trước bên trên gắn hình Hổ và Kỳ Lân, riềm mái trang trí hình Bát Tiên, chính giữa trang trí hình Rùa, một biểu tượng “Tứ linh”. Nhà thiết kế 3 gian, phần khung đỡ xưa là gỗ, nay được thay bằng một số vật liệu mới, kiến trúc theo kiểu chồng rường, kẻ chuyền.

Nghệ thuật kiến trúc cực kỳ ấn tượng

Gian chính Chùa Bà thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, tượng bằng gỗ sơn son thếp vàng, tạc trong tư thế ngồi, mặc triều phục, chân đi hài mũi cong, khuôn mặt bầu, phúc hậu, trầm tư. Hai tay để hai tư thế. Tay trái để úp bàn tay lên đầu gối, tay phải co lên, bàn tay ngửa trong lòng cầm lệnh bài.Hai bên có hai tượng đứng là hai vị Thiên Nhĩ (Nghe xa ngàn dặm) và Thiên Nhãn (Nhìn xa ngàn dặm); dưới gầm bàn thờ bày 2 tượng thần Hổ nằm, tư thế khác nhau. Phía trên gian chính là bức hoành phi đề 4 chữ  “Hộ quốc tý dân” (bảo vệ đất nước, che chở dân lành) do triều Nguyễn ban tặng. Gần cửa chính là bàn thờ hội đồng chư thần.

Bàn thờ bên trái thờ Thần Hoàng làng. Thần mặt đỏ, mặc áo dài đỏ, đầu đội mũ vuông kết dải buông thõng, ngồi tư thế hai tay chắp trước bụng, chân đi giày mũi cong. Phía trước Thần là bàn thờ bày Tam sự, hai bên bày tượng hai vị Thần hộ pháp (Thần gác cửa). Dân gian ở đây gọi 2 vị thần: Tả Du và Hữu Du. Bên trên, treo bức hoành phi đề chữ khảm ốc “Phúc ấm trùng quang” (phúc tốt còn mãi). Bên phải là bàn thờ Bà Thai Sanh Thánh Mẫu, tượng gỗ tạc tư thế ngồi, chân mang hài mũi cong, tượng sơn son thếp vàng. Thần mặc áo kiểu triều phục màu vàng, hai tay co, bàn tay nắm tự nhiên, một tay cầm cuộn vải phán, một tay cầm cây bút tàu. Hai bên bà bày 2 tượng Ngựa sơn đỏ. Phía trước là bàn thờ tượng 12 Bà Mụ trong tư thế bồng con. Dưới chân bày bàn thờ để các chúng sinh đến cúng lễ bái cầu con tại bàn thờ này. Bên trên treo bức hoành phi đề 3 chữ “Tư sanh đức”.

Ngoài sân phía bên phải vào là miếu Thanh Minh, tiếp đến là một giếng nước vuông (loại giếng Chăm) được sử dụng lại. Sau cùng là nhà thờ Nghĩa tự xây mới, bên trong thờ những người có công đóng góp xây dựng Chùa.

5. Lễ hội Đô thị Nước Mặn

Lễ hội Đô thị Nước Mặn (Lễ hội Chùa Bà Nước Mặn) là một trong những lễ hội truyền thống có quy mô lớn và ra đời rất sớm ở Bình Định. Khoảng 400 năm trước, khu vực thôn An Hòa là cảng thị Nước Mặn nổi tiếng sầm uất. Người Hoa từ Quảng Đông, Phúc Kiên di cư sang mở phố buôn bán. Lễ hội Nước Mặn ra đời và được tổ chức vừa đánh dấu một cảng thị ở vùng đất biên viễn bước vào thời kỳ phồn vinh, vừa thể hiện tinh thần dung hợp văn hóa Việt – Hoa khi biên giới Đại Việt mới tới núi Đá Bia (Đèo Cả – Phú Yên), và cứ thế duy trì, phát triển, thăng trầm theo nhịp sống của cảng thị này.

Lễ hội đô thị nước mặn diễn ra hàng năm

Lễ hội được tổ chức trong ba ngày: ngày cuối tháng giêng âm lịch, có thể ngày 29 hay ngày 30 tùy tháng thiếu hay đủ và từ ngày 01 đến ngày 02 tháng 02 âm lịch

Đến với Lễ hội Đô thị Nước Mặn du khách không chỉ đến với một địa chỉ tâm linh mà còn là dịp quay về quá khứ vàng son một thời của vùng cảng thị sầm uất, nơi giao thương của những thuyền, tàu lớn trên thế giới.

Lễ hội đô thị nước mặn được rất nhiều người quan tâm

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Nhân (trong Cảng thị Nước Mặn và văn hóa cổ truyền): “Thời phồn vinh, Nước Mặn có đường hàng hải quốc tế của người Bồ Đào Nha đi lại buôn bán với Vuconva, Luzon (Philippines), Malaysia. Macao và có lẽ cả Nhật Bản”. Theo đó, Nước Mặn có tên trên nhiều bản đồ hàng hải quốc tế, cho thấy quy mô cảng thị lúc đương thời. Cùng với đó, những năm gần đây, đặc biệt là năm 2017, khi tỉnh công nhận và xếp hạng “Nước Mặn – Nơi phôi thai chữ Quốc ngữ” là di tích lịch sử cấp tỉnh đã mở ra cánh cửa để du khách được dịp viếng thăm 2 di tích ý nghĩa trên cùng một vùng đất.

Lễ hội diễn ra trong 3 ngày

Khi đã trải nghiệm không gian Lễ hội Đô thị Nước Mặn và viếng thăm nơi phôi thai chữ Quốc ngữ, du khách có thể đi xa hơn một chút, đến với Tiểu chủng viện Làng Sông, nơi có nhà in là một trong 3 nhà in đầu tiên của Việt Nam. Nơi đây gắn với quá trình hình thành chữ Quốc ngữ.

Video chi tiết Lễ hội Đô thị Nước Mặn tại Tuy Phước – Bình Định:

6. Một số lưu ý khi tham quan Chùa Bà Nước Mặn (Tuy Phước)

Chùa Bà Nước Mặn là nơi thờ cúng trang nghiêm, phục vụ tín ngưỡng tâm linh. Đã được nhà nước công nhận là khu di tích lịch sử cấp tỉnh.

Điều 1: Khi vào chùa, Quý khách đi xe đạp, xe máy vui lòng dẫn bộ từ cổng vào và gửi xe đúng nơi quy định.

Điều 2: Để thể hiện lòng thành, Quý khách đến Chùa nên thực hiện nếp sống văn minh: Trang phục kín đáo, gọn gàng, đi nhẹ, nói khẽ, lịch sự, không chen lấn, xô đẩy.

Điều 3: Chùa Bà là nơi tôn nghiêm, không được mang giày dép vào Điện thờ, không vức rác bừa bãi. Túi ni lông, thẻ nhang phải bỏ vào thùng rác đúng nơi quy định.

Điều 4: Quý khách lễ Chùa mang theo Lễ vật cúng Bà, vui lòng đến bàn soạn Lễ gặp người phụ trách hướng dẫn để tiến Lễ. Quý khách có lòng hảo tâm cúng đường xin gửi vào thùng công đức hoặc liên hệ với Ban quản lý di tích.

Điều 5: Khi lễ Bà, Quý khách không đội mũ, hút thuốc lá, không thắp nhiều hương (Mỗi người chỉ cần thắp một nén là đủ)

Điều 6: Quý khách đến chùa có trẻ nhỏ đi cùng, hoan hỉ giữ trẻ không để chạy nhảy, đùa nghịch, đặc biệt không cho trẻ đến gần những nơi nguy hiểm như nhà ăn, bờ sông, bờ hồ.

Điều 7: Đối với các đoàn khách tham quan du lịch trong nước cũng như nước ngoài, xin Trưởng đoàn hoặc Hướng dẫn viên hoan hỉ thuyết minh đúng thông tin về bổn chùa, mọi thắc mắc xin liên hệ Ban quản lý di tích.

Điều 8: Đối với các đoàn về cúng cầu an dâng sớ, vì điều kiện thời gian không cho phép mong các đoàn hoan hỉ dời vào các ngày trước hoặc sau lễ hội.

Điều cuối cùng: Sự ý thức của chúng ta khi chấp hành những điều nội quy trên đây sẽ góp phần không nhỏ cho sự trường tồn của khu di tích lịch sử Chùa Bà Nước Mặn hôm nay và mai sau.

Nội quy tham quan Chùa Bà Nước Mặn

Như vậy, Quy Nhơn Hotel đã review chi tiết cũng như kinh nghiệm tham quan Chùa Bà Nước Mặn (Tuy Phước – Bình Định) đến với Quý du khách. Bên cạnh các điểm đến, di tích văn hóa lịch sử tọa lạc tại huyện Tuy Phước như: Khu sinh thái Cồn Chim, Tiểu chủng viện Làng Sông, Võ đường Long Phước Tự … thì Chùa Bà Nước Mặn cũng là một trong những điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan.

Như Lan (Quy Nhơn Hotel)

Nguồn ảnh tổng hợp: FB Phan Vũ Trung (Trung Cận)

Hãy Gọi Ngay 09777 85 199 (Hotline) để được Tư Vấn Trực Tiếp và nhận được NHIỀU CHƯƠNG TRÌNH ƯU ĐÃI chỉ có ở Quy Nhơn Hotel.